Split payment, czyli mechanizm podzielonej płatności, to narzędzie wprowadzone w Polsce w 2018 roku w celu poprawy przejrzystości rozliczeń podatku VAT i ograniczenia oszustw podatkowych. To dość prosty system, który dzieli płatność na dwie części – kwotę netto oraz wartość podatku VAT. Kwota netto trafia na konto sprzedawcy, a VAT jest przekazywany na specjalne konto zwane rachunkiem VAT.
Split payment w Polsce ma na celu walkę z oszustwami związanymi z VAT, które były istotnym problemem dla polskiej gospodarki. Dzięki temu mechanizmowi państwo ma większą kontrolę nad przepływem środków związanych z podatkiem, co zmniejsza ryzyko nadużyć.
Czy split payment jest obowiązkowy w 2024 roku?
W 2024 roku split payment jest obowiązkowy w wielu branżach oraz dla transakcji powyżej 15 000 złotych, jeśli dotyczą one towarów i usług z tzw. listy towarów wrażliwych. Ta lista obejmuje m.in. elektronikę, surowce wtórne czy materiały budowlane. Obowiązek dotyczy sytuacji, gdzie ryzyko oszustw podatkowych jest większe, a celem jest zabezpieczenie interesów zarówno przedsiębiorców, jak i państwa.
Jednak nie we wszystkich przypadkach split payment musi być stosowany. Część transakcji nadal podlega dobrowolności, co oznacza, że przedsiębiorca sam może zdecydować, czy chce korzystać z mechanizmu podzielonej płatności, nawet jeśli nie jest to wymagane prawnie.
Jak działa split payment w praktyce?
W praktyce mechanizm split payment polega na tym, że podczas płatności za fakturę VAT, nabywca wykonuje przelew z podzieloną płatnością. Kwota netto trafia na konto sprzedawcy, natomiast VAT zostaje przelany na specjalne konto VAT. Aby proces ten mógł przebiec prawidłowo, na fakturze musi być wyraźnie zaznaczone, że transakcja objęta jest mechanizmem podzielonej płatności.
Rachunek VAT jest specjalnym kontem, które przedsiębiorca może używać tylko do rozliczeń związanych z VAT. Środki z tego konta nie mogą być swobodnie wykorzystywane na inne cele, co ma chronić system podatkowy przed nadużyciami.
Split payment a obowiązki przedsiębiorcy
Dla przedsiębiorców korzystanie z mechanizmu podzielonej płatności wiąże się z pewnymi obowiązkami. Przede wszystkim faktury, które objęte są split payment, muszą zawierać odpowiednią adnotację, co oznacza, że systemy księgowe muszą być odpowiednio dostosowane. Ewidencja i księgowość w przypadku split payment mogą być bardziej złożone, ponieważ środki z rachunku VAT są oddzielone od pozostałych finansów firmy.
Mechanizm podzielonej płatności może również wpłynąć na płynność finansową firmy, szczególnie w mniejszych przedsiębiorstwach. Środki zgromadzone na rachunku VAT nie mogą być swobodnie wykorzystywane, co czasami ogranicza dostęp do pełnej kwoty z transakcji. Z drugiej strony, split payment oferuje większe bezpieczeństwo podatkowe, a korzystanie z niego może wpłynąć pozytywnie na relacje z kontrahentami.
Sankcje i kary związane z brakiem zastosowania split payment
Nieprzestrzeganie obowiązku split payment może prowadzić do dotkliwych kar finansowych. Przykładowo, przedsiębiorcy, którzy nie zastosują mechanizmu w transakcjach, gdzie jest to wymagane, mogą być obciążeni sankcjami w wysokości 30% kwoty VAT. Oprócz kar finansowych, brak zgodności z przepisami może skutkować zwiększoną liczbą kontroli ze strony urzędów skarbowych.
Aby uniknąć takich problemów, przedsiębiorcy powinni dbać o aktualizację systemów księgowych i dokładnie sprawdzać, czy dana transakcja podlega obowiązkowi split payment.
Zalety i wady split payment dla przedsiębiorców
Split payment posiada zarówno zalety, jak i pewne ograniczenia. Do korzyści należy większa przejrzystość i bezpieczeństwo transakcji, co minimalizuje ryzyko błędów podatkowych oraz nadużyć. Mechanizm ten pozwala również przedsiębiorcom na szybsze odzyskiwanie nadpłaconego VAT, co może być istotnym atutem.
Z drugiej strony, utrudnieniem może być zamrożenie środków na rachunku VAT, które nie są dostępne na inne cele niż rozliczenie podatku. Dla małych i średnich firm może to stanowić wyzwanie, zwłaszcza jeśli środki te są potrzebne do bieżących operacji. Niemniej jednak, w sytuacjach, gdzie split payment jest obowiązkowy, nie ma możliwości uniknięcia tego mechanizmu.
